Sağlık tesislerinde iç mekan tasarımının hastaların iyileşme sürelerini kısalttığı, son dönemlerde yapılan araştırmalarla kanıtlanıyor. Kapalı ortamların bina kullanıcıları üzerindeki etkileri hakkında bilinç arttıkça, tasarımcıların bu verileri sağlık mekanları projelendirirken kullanması da daha önemli hale geliyor.

Modern sağlık tesislerinde hastaların iyileşme süreleri ve genel anlamda sağlıkları üzerinde olumlu etkileri bulunan 5 iç mekan tasarım prensibini sizlerle paylaşıyoruz:

1) Doğal Aydınlatma

Doğal aydınlatmanın, insan vücudunun günlük ritmini ve uyku alışkanlıklarını düzenlemesi bakımından sağlık için faydalı olduğu biliniyor. Araştırmalara göre sağlık tesislerinde doğal aydınlatma, iyileşme sürelerini %12 oranında kısaltmanın yanı sıra stres seviyelerini düşürüyor ve sağlık çalışanlarının işe devamlılığını artırıyor.

2) Doğa Manzaraları

Doğa ile görsel iletişim kurabilmenin de sağlık üzerinde doğal aydınlatmayla benzer bir etkiye sahip olduğu görülüyor. Doğa manzaraları aynı zamanda endişe ve stresi azaltarak hastaların zihinsel ve duygusal sağlığına katkıda bulunuyor.

Bazı sağlık tesisleri doğrudan doğayla iç içe bir şekilde inşa edilmiş olsa da diğerlerinin bu doğal görüntüleri tasarlamaları gerekebilir. Hasta odalarında doğa manzaralarına erişim sağlamanın bazı yolları şöyle sıralanıyor:

  • Yapıların dış mekanlarında, hasta odalarından görülebilen bahçeler tasarlamak.
  • Doğa manzaralarını gösteren duvar resimleri hazırlamak: Gerçek manzaralar kadar etkili olmasa da bu yolla sakinleştirici ve dinlenmeye elverişli ortamlar yaratılabilir.
  • Yapıların orta avlularında kullanıcıların erişebileceği iç mekan bahçeleri oluşturmak.

3) Akustik

Sağlık tesislerinde gürültü seviyelerinin etkisi üzerine birçok araştırma mevcut. Hastanelerde yüksek gürültü, hastalarda uyku düzenlerinin bozulmasına ve stres seviyelerinin artmasına sebep olarak kan basıncı ve kalp atışı değerlerini etkileyebiliyor.

Ortam ses seviyelerinin hastaneler ve diğer sağlık mekanlarında yüksek kişi sayısı ve kullanılan ekipmanlar nedeniyle diğer kapalı mekanlara kıyasla yüksek olması normal. Ancak bu gürültü kaynaklarının etkisini, tasarım sırasında alınacak bazı akustik önlemler ile azaltmak mümkün.

Yankılanmanın önüne geçmek, sesin ulaştığı mesafeyi azaltarak akustik konforu artırmakta çok önemli bir etkiye sahip. Bunun için sağlık tesislerinde sert zemin kaplamaları arasında en başarılı akustik performansı gösteren LVT (luxury vinyl tile) kaplamalar ve akustik tavan levhaları tercih edilmeli. Akustik katkı değeri yüksek ve VOC ‘si düşük ve dayanıklılık açısından doğru üretim yöntemine sahip LVT ürünleri tercih sebebi olmalıdır. LVT değişim ve bakım kolaylığı ile ,  tadilat süreçlerinde sağlık tesisleri için hız ve  ekonomik katkı sağlayan  bir tercih olacaktır .

4) Mahremiyet

Mahremiyet duygusu, hastaların duygusal ve zihinsel sağlığı üzerinde büyük etkiye sahip. Sağlık tesislerinde mahremiyeti gözetmenin en iyi yollarından biri, çok kişilik odalardansa tek kişilik odalar tasarlamaktan geçiyor. Bu yöntem, görsel ve kişisel mahremiyet sağlamanın yanı sıra kişilere ortamları üzerinde kontrol hissi vererek endişeyi azaltıyor. Tek kişilik odalar, ayrıca akustik rahatsızlıkların da önüne geçmekte büyük rol oynuyor. Böylece özellikle geceleri hastalar daha rahat uyuyor ve dinleniyor.

5) Bireysel Çevrenin Kontrolü 

Bireysel ortamlarını kontrol edebilmek, hastaların duygusal ve zihinsel sağlığına önemli katkıda bulunabilir. Modern bir sağlık tesisi tasarlarken bireysel kontrol açısından aşağıdaki konulara dikkat edilebilir:

  • Yatak konumu: Hastaların, hemşire veya çalışanların yardımına ihtiyaç duymadan kendi yataklarının konumunu ayarlayabilmesi, konfor açısından faydalı olabilir.
  • Sıcaklık: Hem ısıtma hem de soğutma olarak düşünülmelidir.
  • Aydınlatma: Kısılabilir lambalar ve otomatik kontrollü perde veya panjurlar yardımıyla ortamın aydınlık seviyesi ayarlanabilir.
  • Ses seviyesi: Müzik veya televizyon sesleri hastalar tarafından ayarlanabilmelidir.

Hastanede kaldıkları süre boyunca bir seviyeye kadar hastaların kontrol duygusunu desteklemek, stres ve endişeyi azaltmaya yardımcı olur. Böylece iyileşme ve toparlanma süreçleri kısalacağı gibi hastane ziyaretleri de daha konforlu hale gelecektir.